|
İlk Localar Osmanlı Devleti döneminde ülkemiz topraklarında Masonluğun gelişimi incelendiğinde, Londra’da ilk büyük locanın kuruluşundan sadece dört yıl sonra, 1721’de Fransız masonlarının İstanbul’da bir loca kurduğunun bazı kaynaklarda yer aldığı görülür. Londra’da çıkan St. James Evening Post gazetesinin 24 Mayıs 1738 tarihli nüshasında da İstanbul, İzmir ve Halep’te mason localarının açıldığı haberine rastlanmaktadır. Osmanlı toprakları üzerinde adı bilinen en eski loca İskoçya Büyük Locası’ndan berat almış olarak 1748′de Halep’te kurulan İskenderun locasıdır.
Bu tarihlerde, İngiltere’deki bazı masonların, masonluğu yaymak amacıyla doğuda, özelikle de Osmanlı İmparatorluğu topraklarında çalışmaları, masonluğun Osmanlı topraklarında erken tarihlerde görülmesinin nedeni olduğu olarak düşünülebilir. Yabancılar tarafından kurulmuş olan bu localar yabancı dilde (özellikle Fransızca) çalışıyorlardı.
Osmanlı Topraklarındaki Mason locaları bu ilk oluşumların ardından I.Mahmut döneminde, 1748 yılında bir fermanla kapatılmıştır. Locaların kapatılması hakkındaki fermanın çıkarılmasına muhtemelen Papalığın masonluğu aforozuve o dönemde Katolik Fransa ile olan yakın ilişkilersebep olmuştur.
Bununla beraber, yasağın kısa zamanda unutulduğu anlaşılmaktadır. On iki sene kadar sonra, 1760′da İstanbul’da yeni localar açılmıştır. Bu yabancı localara az da olsa başta gayrimüslim tebaalar olmak üzere Osmanlılar da girmişlerdir. Ne var ki 1826 yılında, Vaka-i Hayriye’de Yeniçeri ocağının ve buna bağlı olarak Bektaşi tarikatının kaldırılması sırasında Mason Locaları da Bektaşilikle bir tutulup kapatılmıştır.
Yirmi sekiz sene sonra, 1856′dan itibaren İstanbul’da Masonluğun yeniden faaliyete geçtiği görülmektedir. 1856 yılında Kırım harbi bitmiş, Islahat Fermanı ilân edilmiş ve Paris Anlaşması imzalanmıştır. Kırım harbinde Osmanlı devleti Kırım’da, Fransa, İngiltere ve İtalya (Piemonte Krallığı) ile birleşerek Rusya’ya karşı savaştı. Savaş, Rusya’nın mağlubiyeti ile sona erdi ve Paris Anlaşmasına göre Osmanlı devleti bir Avrupa devleti olarak kabul edildi.
Osmanlı devleti Paris Anlaşmasını imza etmeden önce, 10 Şubat 1856′da Islahat Fermanını ilân etti. Bu fermanla Osmanlı devleti, Hıristiyan ve Müslüman bütün tebaasını eşit kabul ettiğini bildiriyordu. Kırım Harbi ve onu izleyen olaylardan sonra Osmanlı devletinin Avrupa devletleri ile ilişkileri arttı. Birçok yabancı unsur İstanbul, İzmir gibi liman şehirlerine ticaret ve başka maksatlarla geldi. Bunların içinde Mason olanlar da vardı. Yabancı büyük localar birbirleri ile yarışırcasına İstanbul’da, İzmir’de ve İmparatorluğun diğer şehirlerinde localar açtılar. Yirmi yıl içinde 60′tan fazla Loca açıldı; daha sonra bir kısmı kapandı, bir kısmı çalışmağa devam etti. Bu Localara Türklerve diğer Osmanlı tebaaları da girdiler.
İlk Yapılanmalar 1861′de Mısır Prensi Abdülhalim Paşa İstanbul’da, Eski ve Kabul Edilmiş Skoç Riti Türkiye Yüksek Şûrası’nın kurulmasına önderlik etti. Her ne kadar o tarihte Türkiye’de bir Büyük Loca bulunmamakta ise de o zamanki adı ile Şûra-yı Âli-i Osmanî’yi teşkil edecek adet ve seviyede Üstat dereceli Mason mevcut idi. Bu kuruluşa Fransız Yüksek Şûrası yardımcı oldu.
Charleston kentinde bulunan Amerika Birleşik Devletleri Eski ve Kabul Edilmiş Skoç Riti Güney Jüridiksiyonu 1869 yılında Osmanlı (Türkiye) Yüksek Şûrasını muntazam olarak tanıdı. Yüksek Şûranın kurulmuş olduğu 25 Haziran 1861 tarihi, Abdülmecid’in öldüğü, Abdülaziz’in de tahta çıktığı tarihtir. Osmanlı Yüksek Şûrası bir süre sonra faaliyetine ara verdi.
Kırım Savaşı’nın ardından yirminci yüzyılın başına kadar Osmanlı topraklarında farklı şehirlerde değişik büyük localara bağlı localar kuruldu ve faaliyet gösterdi.
1876 yılında Abdülmecid’in tahtan indirilmesiyle tahta çıkan ve 90 gün kadar saltanatta kalan V. Murat şehzadeliği sırasında (Prodos locasında) mason olmuştu.
Padişah V. Murat’ın sağlık sorunları ve Kanunu Esasi’yi ilan etmekte duraksaması nedeniyle 31 Ağustos 1876′da indirilmesi sonucunda padişah ilan edilen II. Abdülhamit, ağabeyi V. Murat’ın mason olması, ayrıca İngiltere ve Fransa gibi ülkelerle uluslararası ilişkiler nedeniyle ilk zamanlarda masonluğa karşı olumsuz tavır almadı.
V. Murat’ın 1905 yılında vefatından sonra II. Abdülhamit daha önce jurnallerle gözetim altında tuttuğu İstanbul’daki masonik faaliyetleri hoş görmemeye başladı. Zaten masonik faaliyette yer alabilecek Osmanlı aydınları genel baskı rejimi nedeniyle İstanbul’dan uzaklaştıkları için İstanbul’da 1908′e kadar Osmanlı tebaasının masonik faaliyeti görülmedi. Buna karşılık İzmir, Selanik gibi şehirlerde mason locaları çalışmaya devam etti.
24 Temmuz 1908′de Meşrutiyet’in ikinci kez ilan edilmesi üzerine Selanik’teki Jön Türkler de İstanbul’a gelmeye başladılar. İstanbul’a gelenler arasında bulunan masonlar Ağustos ayından itibaren Osmanlı büyük locası kurulabilmesi amacıyla toplantılar yaptılar.
Osmanlı masonları 3 Mart 1909 tarihinde bir araya gelerek1861 yılında kurulmuş ve daha sonra faaliyetine ara vermiş olan Eski ve Kabul Edilmiş Skoç Riti Osmanlı Yüksek Şûrası’nı yeniden düzenleyerek tekrar faaliyete geçirdiler.
Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılışına kadar savaşlar ve ekonomik zorluklarla geçen dönemde Osmanlı Masonları çalışmalarını hayır ve hasenat işlerinde yoğunlaştırdılar. Savaşlar nedeniyle önem kazanan Hilal-i Ahmer Cemiyeti [Kızılay] içinde çalıştılar. Necat locası üyeleri Celal Derviş’in öncülüğünde kimsesiz çocukların bakımı için Himaye-i Etfal Cemiyeti’ni kurdular. Dernek Osmanlı Büyük Maşrıkı tarafından desteklendi. Kurtuluş Savaşı sırasında dernek 1921 yılında Ankara’da yeniden oluşturuldu ve başkanlığına Necat locası üyesi ve İstanbul’daki ilk kuruculardan Ahmet Muhtar getirildi. Dernek sonraki yıllarda Çocuk Esirgeme Kurumu adı altında hizmet vermeye devam etti. Masonlar da toplantılarda düzenli olarak Çocuk Esirgeme Kurumu adına hasenat toplamaya devam ettiler.
Cumhuriyet Dönemi 1923 yılında Cumhuriyet’in kurulmasıyla Maşrık-ı Azam-ı Osmanî Türkiye Büyük Maşrıkı adını aldı.
Masonlar bu dönemde de hayır işlerini sürdürdüler. O dönemde sadece büyük şehirlerde lise bulunuyordu. Lise olmayan yerlerdeki yetenekli gençlerin eğitimlerini sürdürebilmelerini sağlamak amacıyla 1927 yılında Selamet locası üyelerinin girişimiyle İkmal-i Tahsil Cemiyeti kuruldu. Masonlar ile mason olmayan birçok kişi derneğe üye oldular. İkmal-i Tahsil Cemiyeti gençlere eğitimlerini sürdürmeleri için yardım yaptı. Dernek, daha sonraki dönemde benzer amaçlarla Mustafa Kemal’in himayesinde ve İsmet Paşa’nın başkanlığında kurulan Türk Maarif Cemiyeti’nin faaliyete geçmesine kadar hizmet verdi.
İzmir Karşıyaka’daki Zuhal Locası üyeleri de diğer masonlar gibi çevrelerinin ihtiyaçlarıyla yakından ilgilenmişlerdir. 1930′ların başında Karşıyaka’daki okullarda bulunan 1200 öğrenciden yüzde onunun tek öğün dahi yiyecek güçte olmadıkları görüldüğünden çocukların öncelikle hiç olmazsa öğlenleri sıcak yemekle karınlarını doyurabilmeleri için bir kampanya açıldı her gün okullara sefertaslarıyla yemek dağıtılarak 110 çocuğun her gün karınlarının doyması sağlandı. Okullarına uzaktan gelen çocuklara tramvay ve tren pasosu temin edildi, ihtiyacı olanlara ayakkabı alındı, hasta çocuklara doktor masonlar gönderilerek gerekli ilaçları eczacı masonlar tarafından ucuza yapıldı ve bedelleri loca üyeleri tarafından ödendi. Muhtaç çocukların anne babalarına iş bulmak konusunda da loca hasenat komisyonu çalışmalar yaptı. Bu faaliyet locanın çalışmalarına ara verdiği 1935 yılına kadar devam etti.
1930′ların ortalarına doğru, dünya ve ülke konjonktürünün gelişimine bağlı olarak, ülkede sivil toplum kuruluşlarının yürüttüğü faaliyetler Halkevleri bünyesinde toplanmaya başladı. Türk Ocakları, Kadınlar Derneği gibi birçok kuruluş çalışmalarına son verdi. Türkiye Büyük Maşrıkı da benzer şekilde, İçişleri Bakanı Şükrü Kaya’nın isteğine uyarak Ekim 1935′de çalışmalarını durdurdu.
Çalışmalara ara verilmesinden üç yıl kadar sonra, 1938 yılı Haziranında yeni dernekler kanunu çıkarıldı. Masonlar da bu değişikliğin ardından yeniden çalışmalara başlama arzusuyla 1938-1939 yıllarında üç loca oluşturdular. Ancak İkinci Dünya Savaşı’nın başlaması çalışmalara olanak vermedi.
Bu arada 1 Haziran 1943 günü yapılan İngiltere Birleşik Büyük Locası toplantısında Önceki Büyük Üstat sıfatını da taşıyan İngiltere Kralı VI. George yeni Büyük Üstadı isad ederken yaptığı konuşmasında, Masonluğun lağvedildiği veya faaliyetinin durdurulduğu muntazam olarak tanınan ülkeler bulunduğunu; bunun söz konusu Büyük Locaların tarihlerinde hazin bir dönem olduğunu ve koşullar uygun olduğunda İngiltere Birleşik Büyük Locası’nın Hür Masonluğu yeniden canlandırmak için severek yardımcı olacağına ve Hür Masonluğun yaşadığı zorlu günlerden güçlenerek çıkacağından kuşkusu olmadığını söyledi. Konuşma 3 Haziran 1943 tarihli Ulus ve Vatan gazetelerinde yer aldı.
İkinci Dünya Savaşı’nın Müttefiklerin üstünlüğü ile sona ereceğinin anlaşılmasıyla Batı dünyası savaş sonrasıyla ilgili düzenlemeleri ve ilkeleri saptamayı hedefleyen konferanslarda buluşmaya başladılar. Birleşmiş Milletler örgütünün oluşturulması, örgüte hangi ülkelerin, hangi koşullarla alınacağı belirlenmeye başladı. Türkiye, Müttefiklerin yanında yer almaya karar vererek 1945 başında Almanya ve yandaşlarına savaş ilan etmişti. Ancak Müttefik cephede yer almanın ilk koşulu çok partili demokratik ülke olmaktı. Bütün demokratik ülkelerde de İngiltere Kralı’nın 1943 yılında belirttiği gibi Mason locaları faaliyet göstermekteydi.
Ülke ve dünya konjonktüründeki gidişe uygun olarak 5 Şubat 1948′de Türkiye Mason Derneği kuruluş belgelerini İstanbul Valiliğine verdi ve Masonluk tekrar faaliyete geçti. Aralık 1948′de Ankara, Ocak 1949′da İzmir şubeleri açıldı.
Bu dönemde, binalar kiralanarak üç şehirde çalışmaya başlandı. 1951 yılında Halkevlerinin kapanmasının ardından eski binaların geri alınması için girişimler yapıldı ve 1954′de İzmir, 1957′de İstanbul binaları yeniden derneğin mülkiyetine girdi.
16 Aralık 1956′da yapılan genel kurulda Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası adı benimsendi.
1964 ve 1965 yıllarında Yüksek Şura, Büyük Locada yapılan seçimlerin iptal edilmesi için gerekli girişimlerde bulununca Masonluk içinde büyük bir çalkantı doğdu. Uzun süren bu çalkantılar sırasında bir süredir devam etmekte olan Anglosakson Masonluğu topluluğu ile ilişki kurulması çalışmaları sonuçlandı. Türk Masonluğu’nun İskoçya Büyük Locası tarafından tanınması gerçekleşti. Bu olaylar sonunda, öteden beri “Liberal Masonluk” adı verilen anlayışı benimsemiş olan bir grup kardeş topluluktan ayrıldılar ve “Türkiye Büyük Mason Mahfili” adıyla yeni bir masonik örgüt kurdular. Daha sonra Büyük Doğu adlı Fransız Masonik örgütü ile ilişki kuran bu oluşum halen Özgür Masonlar Büyük Locası olarak faaliyetine devam etmektedir.
Ayrıca ülkemizde diğer iki masonik kuruluşun dışında Kadın Mason Büyük Locası adıyla masonik faaliyetlerde bulunan bir üçüncü kuruluş daha bulunmaktadır.
Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası (HKEMBL) isminin kabul edildiği 1956 yılının sonuna kadar İstanbul, Ankara ve İzmirde 28 loca kurulmuştu. Bu üç büyük şehir dışında ilk loca 1978 Bursa’da açıldı. 2013 yılı sonunda HKEMBL 13 ilde, 18 yerleşim yerinde 231 loca halinde çalışmaktadır.
Büyük Üstatlar
|
Ömer KÖKER D.:1948
Büyük Üstatlık Dönemi: 2013-
1948 yılında Bolayır/Çanakkale'de doğdu. 1971 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi. 1975 yılına kadar aynı Fakültede araştırma görevlisi olarak çalıştıktan sonra serbest avukatlık yapmaya başladı. Halen bu mesleğini Köker Hukuk Bürosu adı altında ve beraber çalıştığı diğer meslektaşları ile birlikte yürütmektedir. Ayrıca yarıda bıraktığı doktora çalışmalarına da tekrar başlamıştır. Bunun dışında birçok meslekî ve sosyal kuruluşlarda çalışmalar yapmaktadır.
Nisan 1980 tarihinde Sevgi Muhterem Locasında tekris edilmiş, bu locada çeşitli görevler yaptıktan sonra 1995-1996 döneminde Üstad-ı Muhteremlik yapmıştır. Muhtelif tarihlerde ve muhtelif localarda ve pek çok değişik konuda 150 den fazla konferans vermiştir.
Diğer taraftan, Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Türkiye Büyük Locasına bağlı olarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde (K.K.T.C.) faaliyette bulunmak üzere; İstanbul Vadisinde 4 Haziran 2008 tarihinde açılan Lefkoşa Muhterem Locasının Kurucu Üstad-ı Muhteremliğini üstlenmiştir. Türk Masonluğunun K.K.T.C. de yerleşmesi ve yeşermesi için hukukî alt yapı çalışmalarını başlatarak. K.K.T.C. uyruklu kardeşlerle birlikte "Kıbrıs Türk Yükseltme Derneği" ni kurmuştur. Halen, Tüzüğünde üyelerinin Hür Mason olduğu açıkça yazılı olan Kıbrıs Türk Yükseltme Derneği Başkanlığını sürdürmektedir.
Haziran 2007 tarihinde Büyük Görevliler Kuruluna seçilmiş, Büyük Üstat Yardımcılığı dahil çeşitli görevlerde bulunmuş, 2013 yılında halen yürütmekte olduğu Büyük Üstatlık görevine seçilmiştir. |
Remzi SANVER
D.:1970
Büyük Üstatlık Dönemi :2010-2013
1970 yılında İstanbul’da doğdu. Galatasaray Lisesi'nden mezun olduktan sonra, Boğaziçi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nü bitirdi. Doktorasını aynı üniversitenin Ekonomi Bölümü’nde tamamladı. Matematiğin sosyal bilimlere uygulanması üzerine çalışmakta olup, 2006 yılından bu yana Profesör unvanına sahiptir. İngilizce, Fransızca ve İspanyolca bilmektedir. Halen İstanbul Bilgi Üniversitesi Rektörüdür.
1991 yılında İstanbul'da, Ülkü Locası’nda tekris edilmiş, locasında çeşitli görevlerde bulunmuş ve Üstad-ı Muhteremlik yapmıştır. İdeal Locası’nda katılmış üye olup, Mimar Sinan Araştırma Locası’nın da mensubudur.
Büyük Görevliler Kurulunda Büyük Sekreterlik dâhil çeşitli görevlerde bulunmuş 2010 yılında Büyük Üstat olmuştur.
Masonlukla ilgili olarak İnisiyasyonun Metodolojisi, Işığı Arayanların Hikâyesi ve Muntazam Masonluk ve İnanç başlıklı kitapların yazarıdır
|
 |
Salih Evcilerli
D.:1944
Büyük Üstatlık Dönemi:2007 – 2010
1944 Edremit doğumludur İzmir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisinden mezun olduktan sonra uzun yıllar tekstil sektöründe ortağı olduğu şirketlerde yönetim kurulu üyelikleri ve üst düzey yöneticilik yapmıştır.
4 Şubat 1985 tarihinde Üçışık Locasında nura kavuşmuş, kurucusu olduğu Tesviye Locasında Üstad-ı Muhteremlik yapmıştır.
2001 yılında seçildiği Büyük Görevliler Kurulu üyeliğinde çeşitli görevler yaptıktan sonra 2 Haziran 2007 tarihinde Büyük Üstad olmuştur.
|
: Asım Akin
D.:1940
Büyük Üstatlık Dönemi: 2005-2007
1940 yılında İstanbul’da doğdu. Sen Josef lisesinden 1959 yılında, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesinden de 1965 yılında mezun oldu. Aynı yıl Ankara Üniversitesi İç Hastalıkları Ana Bilim Dalında asistanlık eğitimine başladı ve 1969 yılında uzman, 1975 yılında Doçent, 1982 yılında Profesör oldu. Daha sonra Nükleer Tıp dalında da uzmanlık eğitimi aldı ve 1978 yılında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Nükleer Tıp Ana Bilim Dalının kurucusu oldu ve bundan sonra öğretim üyeliği görevini bu dalda yürüttü.
1982 yılında halen Cağ Laboratuvarları ve Çağ Hastanesi" olarak etkinliğini sürdürmekte olan Çağ Tıp Merkezini kurdu.
Mini Türk Tıp Akademisi, Türki’ye Nükleer Tıp Derneği ve "European Association of Nuclear Medicine" adlı derneklerin üyesidir.
Masonik yasamı 1973 yılında Cağ Locasında başladı. 1995 yılında kurucu olarak And Locası üyesi oldu. Her iki Locada da çeşitli görevlerde bulundu. 1999 yılında And Locası Üstad-ı Muhteremi oldu. 2001 yılında seçildiği Büyük Görevliler Kurulunda Büyük Üstat Kaymakamlığı dahil çeşitli görevlerde bulunduktan sonra 2005 yılında Büyük Üstat oldu.
Çeşitli komisyon, komite ve kurullarda başkan veya üye olarak yer aldı. Anadolu Güneşi Araştırma Locası’nın ilk başkanı oldu.
Temel Nükleer Tıp" adlı bir ders kitabının ve yurt içinde ve yurt dışındaki dergilerde yayınlanmış olan 200’ü aşkın bilimsel makalenin yazarıdır. Masonluk alanında da önemli düşünsel çalışmalar yapmış olup “Masonluğun Kökenleri”, “Tarih Boyunca Masonluk”, “Evrende İnsan”, “Masonluk ve/veya Pozitif Düşünmenin Soyağacı”, “Masonluğun Kültür ve Mesajı” >/em> adlı eserlerin yazarıdır. Çeşitli masonik toplantılarda konuşmacı ve yönetici olarak görev almış ve her üç vadideki localarda masonik ve kültürel konularda sayısız konuşmalar yapmıştır.
|
Kaya Paşakay
D.:1943
Büyük Üstatlık Dönemi: 2003- 2005
1943 İstanbul doğumludur. İlk orta ve lise öğrenimini Galatasaray lisesinde tamamladıktan sonra, İsviçre Lausanne Üniversitesinin Siyasal ve Sosyal Bilimler Yüksek Okulundan mezun oldu; aynı okulda Türk - Fransız diplomatik ilişkileri üzerine doktora çalışması yaptı. 1968 yılında diplomatlık sınavını kazanarak girdiği Dışişleri Bakanlığında çeşitli görevler yaptıktan devlet memuriyetinden ayrılarak özel sektörde genel koordinatör ve dış ilişkiler danışmanlığı gibi görevlerde bulundu. Kültür Üniversitesinde öğretim üyeliği yapmaktadır. İngilizce ve Fransızca bilmektedir.
2003 yılında Büyük Üstat seçilmiştir.
Londra'daki 3505 numaralı Letchworth locası üyesidir. Fransa Milli Büyük Locasının Şeref Madalyası ve beratının, İngiltere Birleşik Büyük Locasının Şeref Madalyasının sahibidir. Ayrıca Romanya Milli Büyük Locasının Ömür Boyu Şeref Büyük Üstadıdır
|
Demir Savaşçın D.:1927
Büyük Üstatlık Dönemi 2000-2003
1927 yılında Niğde Aksaray doğmuştur. 1950 yılında Ankara Hukuk Fakültesini ve ikinci bir yüksek tahsil olarak da 1958 yılında Ankara Yüksek İktisat ve Ticaret Okulunu bitirmiştir. 1952 yılı sonundan itibaren serbest avukat olarak çalışmaktadır.
1975 yılında Ümit Locasında tekris olmuş çeşitli görevler1990-1992 döneminde Üstad-ı Muhteremlik yapmış, daha sonra kurucu olarak Doğa Locasına geçmiştir. 1994 yılında seçildiği Büyük Görevliler Kurulunda çeşitli görevlerde bulunmuş, Büyük Üstat Kaymakamı iken Büyük Üstat Sahir Talat Akev K:.'in Sonsuz Doğuya geçmesi üzerine tüzük gereği Büyük Üstatlık görevini üstlenmiş, Aralık 2000 tarihinde de Büyük Üstat seçilmiştir.
|
Sahir Talat Akev
1925-2000
Büyük Üstatlık Dönemi: 1998-2000
6 Eylül 1925 tarihinde İstanbul’da doğdu. Bununla beraber, Selanik’te okul müdürlüğü yaparken I. Dünya Harbi nedeniyle ailesini mübadil olarak İstanbul’a taşımak zorunda kalmış olan babasının, çalışmakta olduğu İsviçre şirketinin araya girmesiyle, tekrar Selanik’e dönmek izni alması üzerine, öğreniminin ilk bölümünü, Selanik’te Fransızca eğitim veren okullarda sürdürmüş, İstanbul’a ancak Lise 10. sınıfa geçtiğinde dönmüştür.
Liseden sonra girdiği Hukuk Fakültesinden 1946 yılında birincilikle mezun olmuş ve serbest avukat olarak çalışmaya ve aynı zamanda doktora kurlarına devam etmeye başlamış, askerlik görevini ifa ettikten sonra doktora sınavını vererek hukuk doktoru unvanını da kazanmıştır.
Evlidir ve bir kız babasıdır. Fransızca, Rumca, Almanca ve İngilizce bilir. Birçok sivil toplum kuruluşunda görev yapmıştır. Bunlar arasında Türk Fransız Kültür Derneği Genel Sekreterliği ve Başkanlığı, İstanbul Barosu Yönetim Kurulu Üyeliği, Uluslararası Avukatlar Birliği Başkan Yardımcılığı gibi görevler bulunmaktadır. Fransız Milli Eğitim Bakanlığı tarafından "Officier des Palmes Académiques" nişanı ile onurlandırılmıştır.
18 Haziran .1953 tarihinde Kardeşlik Locasında tekris oldu. Gerek bu Locada ve gerek kurucu olarak katıldığı Hümanitas Locasında çeşitli görevler aldıktan sonra, 1963 yılında Üstad-ı Muhterem oldu. 1965 yılında seçildiği Büyük Görevliler Kurulunda da çeşitli görevlerde bulundu ve 1998 yılında Büyük Üstat seçildi ve 14 Haziran 2000 tarihinde hayata gözlerini kapatıncaya kadar bu görevini sürdürdü.
|
Tunç Timurkan
D.:1937
Büyük Üstatlık Dönemi: 1996-1998
Mehmet Yaver TİMURKAN Kardeşimizin oğludur ve 1937 İstanbul doğumludur. Avusturya Graz Teknik Üniversitesi mezunu, Makine Yüksek Mühendisidir.
Almanca, Fransızca ve orta derecede İngilizceyi bilmektedir.
1968 yılında Kardeşlik Locasında tekris olmuştur. Locasında çeşitli görevler yaptıktan sonra 1981-83 döneminde Üstadı Muhteremlik yapmıştır.
1986 yılında Büyük Görevliler Kurulu'na seçilmiş, Büyük Üstat Kaymakamlığı dahil çeşitli görevlerde bulunmuş ve 1996-1998 döneminde Büyük Üstat olarak görev yapmış, bu görevi sona erdikten sonra da çeşitli kurul ve komisyonlarda üye veya başkan olarak görev almıştır.
01.01.2009 tarihinde masonlukta 40 yılını doldurarak şeref Üyesi ilan edilmiştir
|
Can Arpaç
D.:1931
Büyük Üstatlık Dönemi: (1992 - 1996)
Önceki Büyük Üstatlardan Halit Arpaç Kardeşin oğlu olarak 1931 de İstanbul’da doğdu.
1950 yılında Kabataş Erkek Lisesinden mezun olduktan sonra, hem bir şirkette çalışmaya hem de Hukuk Fakültesine devam etmeye başladı. Ancak iki yıl sonra askerlik görevini yapmak üzere öğrenimine ara verdi. Askerden dönüşte de öğrenimini İstanbul Yüksek Ticaret Okuluna girerek tamamladı.
1971 yılına kadar çeşitli işlerde çalıştıktan sonra bir İsveç firmasının Ankara Bölge Müdürlüğüne atandı. 1980 yılında bu görevinden emekli olunca da, çok önceden küçük bir payla ortak olduğu bir yapı şirketler grubu bünyesinde bir pazarlama şirketi kurarak başına geçti ve bu şirketin yönetim kurulu başkanlığını Büyük Üstat seçilip aktif çalışmayı bırakıncaya kadar sürdürdü.
. “Göz Düşmüş Aynalara" ve "Belki Bir Gün Sahaflarda" adında iki şiir kitabı vardır.
1959 yılında Müsavat Locasında tekris oldu. Çeşitli görevler yaptıktan sonra 1970 yılında Üstad-ı Muhterem oldu. Bu görevde iken iş değişikliği nedeniyle Ankara’ya taşındı. Ankara’da Eşitlik Locasının kurucusu ve bu Locanın ilk Üstad-ı Muhteremi oldu.
1975 yılında seçildiği Büyük Görevliler Kurulunda Büyük Üstat Temsilciliği dâhil çeşitli görevler yaptıktan sonra 1992 yılında Büyük Üstat seçilmiş, bu görevi arka arkaya iki dönem yürütmüştür.
Görev dönemi süresince masonluğun yararına yapılmış olan çalışmalar çok uzun bir liste oluşturmaktadır. Bunlar arasında Tesviye Dergisinin yayına başlaması, Bodrum, Antalya ve Eskişehir’de ve ayrıca Almanya Frankfurt’ta Türkay Locasının açılması, Yakacık binasının temelinin atılması, çeşitli medya organlarına röportaj verilmesi gibi etkinlikler zikredilebilir.
|
Suha Tuğrul Aksoy (1923-2013)
Büyük Üstatlık Dönemi: 1991 yılı
1923 tarihinde İstanbul Rumelihisarı’nda doğdu. Bebek İlkokulu ve Kabataş Lisesi’nden sonra İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesinden mezun oldu. Bir süre de doktora kurlarına devam etti.
1946 yılında müfettiş yardımcısı olarak girdiği Etibank Genel Müdürlüğünde müfettişlik ve İstanbul Şube Müdürlüğü görevlerinde bulundu, bu görevden, 1968 yılında emekli olduktan ve bazı şirketlerde üst düzey görevlerde bulunduktan sonra sanayiciliğe başladı ve önce İstanbul’da müteakiben de Almanya Münih’te birer şirket kurdu.
İstanbul Sanayi Odasında ve İktisat Fakültesi Mezunlar Cemiyetinde üyelik ve başkanlık yaptı.
Evlidir ve bir oğlu vardır. İngilizce ve Fransızca bilir.
1956 yılında Ülkü Locasında tekris oldu. Bazı görevler yaptıktan sonra 1966 yılında Üstad-ı Muhterem oldu.
1971 yılında Büyük Kurul Üyesi seçildi, Kaymakamlık dâhil çeşitli görevlerde bulunduktan sonra 1991’de Büyük Üstat seçildi.
Büyük Üstat olmadan önce ve sonra önemli çalışmalar yapmış, bun arada iki yeni locanın kurulmasına ve birçok gayri muntazam kardeşin muntazam masonluğa dönmesine de yardımcı olmuştur
|
Orhan Alsaç
(1914-1991)
1988-1991 dönemi Büyük Üstadıdır
İstanbul’da 1914’de doğmuş, Pertev Niyal Lisesi’ni1932’de bitirmiş, yüksek öğrenimini İstanbul Güzel Sanatlat Akademisi’nde ve Münih Yüksek Teknik Okulu’nda yapmıştır.
Bayındırlık ve İmar İskân Bakanlıklarında, Müsteşarlık dahil çeşitli görevlerde bulunmuş, aynı zamanda Ankara Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisinde öğretim görevlisi olarak da çalışmış ve 1977 yılında profesör olmuş, ODTÜ’de rektör yardımcılığı yapmış, Türk Mimarlığının kurumsallaşmasında büyük emeği olmuştur.
2 Nisan 1952 tarihinde Bilgi Muhterem Locasında tekris olmuş ve 1956 yılında Büyük Kurula seçilmiş, bu kurulda çeşitli görevlerde bulunduktan sonra Büyük Üstatlığa seçilmiştir.
26 Şubat 1991’de vefat etmiştir
|
Cavit Yenicioğlu : (1910-2009)
1986-1988 dönemi Büyük Üstadıdır.
Harb Okulu’ndan 1931 yılında mezun olmuştur. Çok değişik ve yararlı hizmetlerle dolu bir askerlik dönemi yaşamış bir generaldir. 1960 yılında Milli Birlik Komitesi kararı ile emekliye sevk edilmiştir.
Ailesinde Masonlar bulunmasına karşın emeklilik sonrasına kadar uzak kalmayı tercih ettiği Masonluğa 15 Mart 1962’de Yükseliş Muh:. Locasında tekris olarak katılmıştır.
18 Aralık 2009’da vefat etmiştir.
|
Şekûr Ökten (1917-1986)
1981-1986 dönemi Büyük Üstadıdır.
Askerî Tıbbiye mezunu doktordur. 1953 yılında askerlikten ayrılıp Numune Hastanesinin plastik cerrahi kliniğini kurduktan sonra emekliliğine kadar 29 yıl bu kliniği yönetmiştir. Çeşitli tıp ve yardım derneklerinde çalışmış ve başkanlık yapmıştır.
15. 2. 1956 tarihinde Bilgi Muhterem Locasında tekris olmuş 1965-1977 arasında Büyük Üstad Kaymakamlığı görevini yürütmüştür. 1981’de seçildiği Büyük Üstadlık görevini 1986 yılına kadar devam ettirmiş ve bu sırada lokallerimiz ile ilgili olumlu hizmetler ifa etmiştir.
30 Mayıs 1986’da vefat etmiştir.
|
Halit İ. Arpaç
(1905-1981)
1980-1981 Büyük Üstadıdır
İstanbul doğumlu ve Sanayi Mektebi İnşaat Bölümü mezunu mühendistir. Nazilli Basma Fabrikası kuruluşunda görev yapmış, sonradan Toprak Mahsulleri Ofisi’nde ve çeşitli özel sektör kuruluşlarında üst düzey görevlerde bulunmuştur.
1931 yılında Selâmet Muhterem Locasında tekris olmuş ve çeşitli görevler üstlenmiş birkaç dönem Üstad-ı Muhterem olarak görev yapmıştır. Büyük Locada da Büyük Üstad olmadan önce çeşitli görevler üstlenmiştir.
5 Ağustos 1989’da vefat etmiştir.
|
Nafiz Z. Ekemen
(1909 - 1979)
1973-1979 dönemi Büyük Üstadıdır.
İstanbul Hukuk Fakültesi mezunudur. Harici hayatının büyük bölümünü serbest avukatlık yaparak geçirmiştir.
1953’de Hürriyet Muhterem Locasında tekris edilmiştir. 1961 yılında seçildiği Büyük Sekreterlik görevini 13 yıl süre ile devam ettirmiştir. Bu görevde iken yaşanan 1965 Olayları sırasında büyük üzüntüler yaşamış, 1973’de Büyük Üstad olarak seçildiğinde de ayrılan Biraderlerin geri dönmeleri için gayret sarfetmiştir. 1973, 1975, 1977, 1979 dönemleri için Büyük Üstad seçilmiş ve Türk Masonluğuna büyük emekler vermiştir.
6 Eylül 1979 vefat etmiştir |
Hayrullah Örs
(1901 – 1977)
1965-1973 dönemi Büyük Üstadıdır.
Almanya ve İsveçte yüksek öğrenim görmüş bir eğitimcidir. Topkapı Sarayı Müzesi müdürlüğü de dahil olmak üzere çok sayıda
eğitim ve kültür kurumunda önemli görevlerde bulunmuştur.
1926’da Selâmet Locasında tekris olmuş, 1957 ve 1959 dönemlerinde Ahenk Locası Üstad-ı Muhteremi olarak görev yapmıştır. 1965 yılında Büyük Üstad seçilmiş ve bu görevini 1973 yılına kadar sürdürmüştür.
Felsefe ve din konularında yazılmış 14 değerli eserin yazarıdır.
6 Ekim1977 günü vefat etmiştir.
|
Enver Necdet Egeran (1907 - 2005)
1965 yılı Büyük Üstadıdır
1907 yılında Kıbrıs'ta dünyaya geldi. Lise öğrenimini Kıbrıs'ta, Maden Yüksek Mühendisliği öğrenimini Türkiye'de, Maden ve Petrol Jeolojisi Yüksek Mühendisliği öğrenimini'ni ve aynı konuda Doktorasını ise Fransa'da tamamladı.
Uzun yıllar bürokraside görev yaptı, maden ve petrol aramalarını yönetti. Emekli olduktan ve bir süre bir yabancı petrol firmasının Genel Müdürlüğünü yaptıktan sonra kendi danışmanlık şirketini kurdu ve başına geçti.
1949 yılında Doğuş Locasında tekris olmuş, Bilgi Locası kurucuları arasında yer almış ve 1955’de bu Locanın Üstad-ı Muhteremi olmuştur.
Türkiye Büyük Locasının Dünya düzenli Masonluğunca tanınması ve kabul edilmesi sürecinde şükranla anılacak bir sebatla uğraş vermiş ve bunu başarmıştır. 2 Mayıs 1965’de Büyük Üstad seçilmiş ancak, “1965 Olayları” nedeniyle istifa etmeyi uygun görmüştür.
“Gerçek Yüzüyle Masonluk” ve ”Güncelleşen Masonluk” adlı kitapların yazarıdır.
10 Mayıs 2005 tarihinde vefat etmiştir.
|
Dr. Ekrem Tok (1892-1975)
1962-1965 dönemi Büyük Üstadıdır.
Tıp doktorudur. Değişik sağlık kurumlarında görevler almış, 1946’da Sağlık Bakanlığı müsteşarlığı yapmıştır. Daima fedakârlığa hazır ve alçak gönüllü yapısıyla tanınır.
1933’te Gaziantep Cenup Yıldızı Locasında tekris edilmiş, 1934’de Cumhuriyet Locasına katılmış, 1950’de Doğuş Locası Üstad-ı Muhtermliği, 1956’da Ülkü Locası Üstad-ı Muhteremliği yapmıştır.
1 Nisan 1975’de vefat etmiştir.
|
Kemalettin Apak (1898-1962)
1960-1962 dönemi Büyük Üstadıdır
1921 Mekteb-i Mülkiye mezunudur. İktisat Vekâleti, İstanbul Hayvan Borsası Komiserliği, İş Dairesi, Ekonomi Bakanlığı, işletmeler Bakanlığı Müşavirliği gibi kurum ve kuruluşlarda görev aldı. 25 Ekim 1954'te emekli oldu. Hassas yaradılışlı, saygınlığı olan bir kişilik sahibi olarak tanınmıştır.
1926’da İzmir Güneş Locasında tekris edilmiş daha sonra, Doğuş ve Yıldız Muhterem Locaları kurucu üyesi olmuştur. 1955’de Ankara Bölge Büyük Locası Büyük Üstadı olarak görev yapmış, 30 Ekim 1960’da Büyük Üstad seçilmiştir.
1958 de yayınlanmış olan Ana Çizgilerle Türkiye'deki Masonluk Tarihi adlı çok önemli eserin yazarıdır. Ayrıca Türkiye'de Masonluk Tarihi (1932), Mülkiye Mektebi Tarihçesi (1933), Türkiye'de Devlet Sanayi ve Maden İşletmesi 1952 (Cevdet Aydınelli-Mehmet Akın ile birlikte) adlı üç eseri daha vardır. vardır.
11 Ağustos 1962’de B. Üstadlık görevi sırasında vefat etmiştir.
|
Ahmet Salih Korur (1905-1982)
1955-1960 dönemi Büyük Üstadıdır
1905 İstanbul doğumludur., Topkapı Askerî Rüştiyesi'ni bitirince Millî Mücadele dönemindeki Ankara'da askerî fabrikalarda çalışmış, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'nde uzun yıllar çeşitli görevlerde bulunduktan sonra 1946 yılında Toprak ve İskân İşleri Genel Müdürlüğü'ne getirilmiştir.
1950’de de Baş¬bakanlık Müsteşarlığı’na atanmıştır.. Daha sonra İçişleri ve Maliye Bakanlıklarında Müsteşarlığa, Başvekâlet Millî Emniyet Hizmetleri’nde ise reisliğe vekalet emiş,. 1957’de yeniden Başbakanlık Müsteşarlığına tayin olmuş, 27 Mayıs 1960 tarihe kadar bu görevde kalmış ve aynı tarihte emekli olmuştur.
Görevde iken hukuk öğrenimine başlamış ve 1935 yılında Ankara Hukuk Fakültesi'nden mezun olmuştur.
1 Ekim 1933’de Cumhuriyet Locasında tekris oluşundan 2 yıl sonra yaşanan ‘kapatılma’ olayı nedeni ile 13 yıl uykuda kalmıştır. 1 Kasım 1949’da Doğuş Locasında tekrar Masonik hayata döndükten sonra da Locanın, 1953-55 dönemi Üstad-ı Muhteremi olmuştur. Türk Masonluğunun ‘tanınması’ için çaba göstermiştir.
1960 devriminin ardından Yüce Divan tarafından mahkûm edilmiş ve 28 Aralık 1961 tarihi itibariyle Türk Masonluğundaki kaydı silinmiş bununla beraber Büyük Dâimî Heyet kararı ile 27 Mart 1973’de tekrar Masonluğa dönmüş ve İstanbul’da Pınar Locasına katılmıştır.
2 Şubat 1982 yılında vefat etmiştir.
|
Fethi Erden (1895-1966)
1953-1955 dönemiBüyük Üstadıdır.
Tıp doktorudur. Bakteriyoloji ve hayatî kimya uzmanıdır. Tıp sekörünün çeşitli kuruluşlarında hizmetler vermiş ve çok sayıda dernekte görevler, başkanlıklar yapmış, bu arada uzun yıllar İstanbul Türkocağı Genel Sekreterliğini yürütmüştür.. Ayrıca Hamdullah Suphi Tanrıöver’in sahibi olduğu Türk Yurdu dergisinin genel yayın müdürlüğünü yapmış ve bu görevini vefat ettiği tarihe kadar sürdürmüştür.
1928 yılında Muhibban-ı Hürriyet Locasında tekris edilmiş, Mayıs 1948’de Uyanış ve Hürriyet Localarında Üstad-ı Muhterimlik yapmış ve 1953’de Büyük Üstat olmuştur.
23 Şubat 1966’da vefat etmiştir.
|
Muhittin Osman Omay (1891-1985
1933-1936 dönemi Büyük Üstadıdır.
Genç yaşta askerlikten ayrılarak bankacılığa yönelmiş ve uzun yıllar İstanbul Emlak Bankası Direktörlüğü görevinde bulunmuştur..
Masonlukla ilgili bazı olumsuz akımlar nedeniyle Büyük Üstatlığı dönemi zor geçmiş 1935 kapatılma olayı ile de Büyük Üstadlık görevi sona ermiştir.
1948 yılındaki Uyanış sonrası çalışmalarda da aktif olmuş ancak 1965 olaylarının ardılı olarak kurulan ‘Türkiye Büyük Mason Mahfili’ üyesi olmayı seçtiği için Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Derneği ile ilişkisi kesilmiştir.
15 Ocak 1985’de vefat etmiştir.
|
Mustafa Hakkı Nalçacı
(1882-1953)
1932-1933 ve 1951-1953 dönemleri Büyük Üstadıdır
Askeri tıbbiyemezunu eczacı ve kimyagerdir. 15 yıl süre ile Şam ve Beyrut’ta öğretrim üyeliği yapmıştır. İstanbul Üniversitesi .Fen fakültesinde de profesörlük ve sonra da dekanlık görevlerini yürütmüştür
1908’de Nur-i Dımışk (Şam) Locasında tekris olmuş, kurucusu olduğu Aydın Locasında Üstad-ı Muhteremlik yapmıştır. Mim Kemal Öke’nin 1932’de istifa etmesi üzerine Büyük Üstadlığa seçilmiş ve 1930-1933 görev dönemini tamamlamıştır.
1946 yılında yürürlüğe giren Cemiyetler Kanunu kapsamında Mason Derneğinin yeniden kurulması için büyük emek vermiş, 1948’de Vedat Locasında uyandırıldıktan sonra Kültür Locası Üstad-ı. Muhteremliği yapmış, 1951-1953 dönemi için ikinci kez Büyük Üstad seçilmiştir.
1 Haziran 1953 yılında vefat etmiştir.
|
Dr. Mim Kemal Öke (1884-1955)
1930-1932 Büyük Üstadıdır.
Mektebi Tıbbiye-i Şahane'yi (Askeri Tıp Okulu) Hekim Yüzbaşı rütbesiyle ile 1919 yılında bitirdi. Trablusgarp, Çanakkale ve Kurtuluş Savaşı'nda hizmet etti. Kurtuluştan sonra da hekim ve hastane yöneticisi olarak çok yararlı çalışmalar yaptı. Atatürk'ün sağlığı ile yakından ilgilendi, onun ölümüne kadar hep onun yanında oldu. İstanbul Milletvekili olarak TBMM’nin VIII. Döneminde görev yaptı, çok sayıda tıp doktorunun hocası olmuştur.
1930-33 dönemi için Büyük Üstatlığa seçildi, ancak o günkü siyasal ortam nedeniyle 1932 yılında bu görevden istifa etti.
30 Ocak 1955’de vefat etmiştir.
|
Mustafa Edip Servet Tör
(1881-1960)
1927-1930 dönemi Büyük Üstadıdır.
Erkan-ı Harbiye mezunudur. Kurmay subay olarak Londra sulh lkonferansı Askeri Müşavirliği, kolordu Kurbay Başkanlığı gibi çeşitli görevlerde bulunmuş, Kurtuluş Savaşı sırasında Atatürk’ün yanında yer almış, Monddros mütarekesi sonrasında ordudan ayrılmıştır.
Sivil hayatta ise , Madenlerle Müdürlüğü ve müşavirliği ysapmış , Balya Karaaydın Madenleri Müşavirliği yapmış 1923 ve 1927 yıllarında İstanbul İstanbul Miillet vekili olarak, 1935-1950 yılları arasında ise Gümüşhane milletvekili olarak TBMM üyeliğinde bulunmuştur.
1927-1930 dönemi için Büyük Üstatlığa seçilmiş, bu görevi dönemin sonuna kadar yürütmüştür.
2 Eylül 1960’da vefat etmiştir.
|
Dr. Fikret Takiyeddin Onuralp
(1887-1946)
1925-1927 yılları Büyük Üstadıdır.
Tıbbiye mezunudur. Sağlık Müfettişliği, Serbest Tabiplik yapmıştır. 1920 de Kozan 1923 ve 1927 de Ertuğrul (Bilecik) .Millet vekilliğine seçilmiş, Millet Vekili iken ismi Yavuz-Havuz yolsuzluğuna karıştığı için Yüce dibanda yargılanmış ceza almıştır.
1925’de Servet Yesârî’nin istifası üzerine Büyük Üstad olarak seçilip, o dönemi tamamlamıştır. 1928 yılında Yavuz-Havuz davası suçlusu olarak Yüce Divan'a gönderilmesiyle Masonik görevi son bulmuş, cezalandırılması üzerine Dernek kaydı silinmiştir.
30 Ekim 1946’da vefat etmiştir.
|
Mehmet Servet Yesari
(1873-1943)
1924-1927 dönemi için Büyük Üstatlığa seçilmiş, ancak 1925 istifa etmiştir.
Hukuk mezunudur. Selanik’te İttihat ve Terakki Cemiyetine üye olmuştur.
Hakimlik, Noterlik ve Temyiz Azalığı yapmış, Beyoğlu 3. Noter İken İstanbul Şehir Meclisine seçilmiştir. Temyiz Azalıoğından yaş sınırına erişme nedeniyle 1941 yılında emekli olmuştur. Dürüstlüğünün yanı sıra sert karakter yapısı ile tanınmıştır.
Masonluğa Selanikte iken girmiştir. 1924 yılında seçildiği Büyük Üstad’lık görevinden 1925 yılında istifa etmiştir. 1930-33 dönemi için yeniden Büyük Üstad seçilmiş ise de seçime siyasetin karıştırılmış olması nedeniyle istifa ederek görevinden ayrılmıştır.
1943 yılında vefat etmiştir.
|
Besim Ömer Akalın (Paşa) (1862-1940)
1921-1924 dönemi Büyük Üstadıdır.
İlköğrenimini Priştine'de orta öğrenimini Kosova Mülkî Rüştiyesinde, lise öğrenimini Kuleli Askerî Tıbbiye İdâdisi'nde yaptı. Yüksek öğrenimini ise Mekteb-i Tıbbiye-i Şâhâne'de askerî öğrenci olarak 1885'te bitirdi. Bir süre askeri hekim olarak çeşitli hizmetler yaptı.Daha sonra uzmanlık eğitimi için Paris'e gönderildi ve 1891 yılında yurda döndüğünde rütbesi generalliğe yükseltildi . Sarayın izin vermemesine rağmen 1892'de Türkiyede ilk doğum kliniğini açtı, kadın-doğum konusunda ilk kitabı da o yayınladı ve ülkemizde modern kadın- doğum tıbbının kurulmasında öncülük etti. İstanbul Tıp Fakültesi Dekanı ve sonra da İstanbul Ünivesitesi Rektörü olarak tıp öğreniminde çok yararlı hizmetler yapmıştır. Çocuk Esirgeme Kurumunun ve Verem Savaş Derneğinin kurulmasında büyük emeği geçmiştir. TBMM nin V. ve VI. Yasama Dönemlerinde (1935,1939) milletvekilliği de yapmıştır.
1921 de Büyük Üstatlığa seçilmiş dönem sonuna dar bu görevi sürdürmüştür.
19 Mart 1940’da vefat etmiştir.
|
Fuat Hulusi Demirelli (1876-1955)
1918-1921 dönemi Büyük Üstadıdır.
Trablusşam ve Beyrut'ta ilk ve orta, İstanbul Hukuk Mektebi'nde de yüksek öğrenimini tamamladı. Gelibolu ve Manastır'da savcı olarak çalıştı. Yurdun çeşitli yerlerinde mahkeme üyeliği, mahkeme başkanlığı, savcılık gibi adalet ile ilgili görevlerde bulundu. Osmanlı döneminde Meclisi Mebusan’ın I. Döneminde (1908)Trablusşam Mebusu, Cumhuriyet döneminde ise TBMM’nin III. Dönemi (1927) Antalya Mebusu oldu. 1928 de Temyiz Üyeliğine, sonra da Temyiz Mahkemesi Reisliğine atandı. Daha sonra TBMM’nin , VIII. ve , IX. Dönemlerimde (1946 ve 1950) Antalya milletvekilliği yaptı. Demokrat Parti kurucularındandır.
Harbin Etrafında (1915), Hukuk ve Kavanin (1917) ve Borçlar adlı kitapların yazarıdır
1909 yılında, muhtemelen Kalkedonya Locasında, tekris edilmiştir.
23 Kasım 1955’de vefat etmiştir
|
Rıza Tevfik Bölükbaşı (1869-1949)
1918-1919 yılları Büyük Üstadıdır.
1869’da Edirne’nin bir ilçesinde (bugün Bulgaristan sınırları içinde kalmıtır) doğdu. Babası kaymakam Hoca Mehmet Tevfik Bey, annesi Kafkasya göçmeni Münire Hanım idi. Babasının isteği üzerine İstanbul’da bir Musevî okulunda okudu. Gelibolu’da rüştiyeyi bitirdi. Galatasaray Lisesi’nden mezun oldu. Yüksek öğrenimine Mülkiyede başladı ise de öğrenci hareketlerine katıması nedeniyle kovulunca 1890 yılında Tıbbiyeye girdi ve 1899 yılında mezun oldu. Kısa bir süre doktorluk yaptı.
1907’de İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne girdi. II. Meşrutiyet sonrasında Edirne mebusu oldu. Damat Ferit kabinesinde Maarif Nazırı oldu. Sevr antlaşmasını imzalayanlardandır. Balkan Harbine de, Kurtuluş Savaşına da karşı çıkmıştır. Cumhuriyet döneminde Yüzellilikler Listesine girdiği için yurt dışına kaçmış, af Kanunu’ndan faydalanarak ancak 1943’te yurda dönebilmiştir.
Felsefeye merakı nedeniyle “Feylesof” diye anılır. Sekiz dil biliyordu, şair ve yazardı. Şiirlerinin tümünü derleyerek 1934 yılında Lefkoşa’da Serab_ı Ömrüm adıyla yayınlamıştır.
Tekris yeri ve tarihi bilinmemektedir.1909 da başlayan görev döneminde Hatiplik yapmıştır. 1918-1921 dönemi için Büyük Üstad seçilmiş, 1919’da istifa etmiştir.
30 Aralık 1949’da vefat etmişitr.
|
(Maliye Nazırı) Mehmet Cavid Bey (1875-1926)
1916-1918 yılları BüyükÜstadıdır.
1875 yılında Selanik’te dünyaya geldi. Babası, Selanikli bir tüccar olan Naim Bey, annesi Pakize Hanım’dır. İstanbul’da Mülkiye Mektebinden mezun oldu. Selanik’e döndükten sonra İttıhat ve Terakki Cemiyetine üye oldu ve Jöntürk hareketine katıldı.
Feyziye Mektepleri'nde müdürlük ve öğretmenlik yaparak göreve başladı. II. Meşrutiyet’in ilanından sonra Çanakkale ve Selanik mebusu olarak Meclis-i Mebusanda yer aldı. “31 Mart Vak’ası”ndan sonra Sadrazam Ahmet Tevfik Paşa tarafından Maliye Nazırlığı görevine getirildi. Birkaç kez ayrılıp tekrar başladığı bu görevde iken Osmanlı maliyesini modernize etmeye çalıştı.
Kapitülasyonların kaldırılması için büyük mücadele vermiştir. Sabetaycı olarak tanınır. Ekonomik liberalizme inanmış bir siyasetçi olarak da Türk işadamı sınıfının doğup gelişmesi için çaba harcamıştır.
1921’de toplanan Londra Konferansı’nda Ankara’yı temsil eden heyette yer aldı ve Konferans sona erdiğinde 1922 de Türkiyeye döndü. Cumhuriyet döneminde “yönetime muhalif” bir tutum takınmış, Atatürk’e yapılan İzmir Suikasti girişiminde yer aldığı iddiası ile de İstiklal Mahkemesi’nde yargılanmış ve idama mahkum edilmiştir.
Macedonia Risorta Locasında tekris olmuştur. Büyük Üstat yardımcılığı görevinde iken Faik Süleyman Paşanın Kafkas cephesinde şehit olması üzerine Haziran 1916 tarihinde Büyük Üstat olmuş ve 1918 de dönem sona erinceye kadar görevi sürdürmüştür.
26 Ağustos 1926 tarihinde Ankara’da idam edilmiştir.
|
Mehmet Ali Erel (Baba) (1853-1934)
1912-1915 dönemi Büyük Üstadıdır.
Tıp doktorudur. . Doktorluk dışında eğitim ile de ilgilendiği ve öğretmenlik yaptığı da olmuştur ki bu dönemde “Yeni maarif usulü” adı verilen bir uygulamayı başlatmıştır. Kızılayın ve Çocuk Esirgeme Kurumunun kurucuları arasında yer almıştır.
br>
1872’de İtalyan Büyük Locasına bağlı bir Locada tekris edilmiştir. Muhibbân-ı Hürriyet Locasının kurucusu ve Üstad-ı Muhteremidir. Etoil d’Orient Locasında da Üstad-ı Muhteremlik yapmıştır. Masonluğa gönül bağı olan Bektaşi şeyhi bir birader olarak bilinirdi
17 Aralık 1934’de vefat etmiştir
|
Faik Süleyman Paşa (1876-1916)
1910-1912 dönemi ve 1915-1916 yılları (Hazirana kadar) Büyük Üstadıdır.
1894 yılında Mekteb-i Harbiye' ye girmiş, 1899 da yüzbaşı rütbesi ile mezun olmuş, ordunun çeşitli tabur ve alaylarinda görevler üstlenmiş , madalyalarla onurlandırılmış, 1913’de albaylığa yükselmiştir. Mükemmel bir asker olarak yaptığı hizmetler onun 1914 yılında Paşalık rütbesini almasını sağlamıştır.
1904-1905 yıllarında Selanik'de görevli iken Fransa Büyük Locası'na bağlı Veritas Locası'nda tekris olmuştur. , Ziyâ-yı Şark Locasının kurucularından ve ilk Üstad-ı Muhteremidir. 1910-1912 döneminde Büyük Üstad olarak görev yapmıştır., 1915-1918 dönemi için tekrar Büyük Üstad seçilmiş ise Kafkas Cephesinde şehit olması üzerine büyük Üstad Yardımcısı Maliye Nazırı Cavid bey görevi devr almıştır.
17 Haziran 1916 tarihinde şehit olmuştur.
|
Mehmet Talat Paşa (1874-1921)
Türk Masonluğunun ilk Büyük Üstadıdır. (1909-1910 )
1874 Kırcaali doğumludur. 1898 de Selanik Postanesinde postacı olarak çalışmaya başlamış, bu kurumda on yıl süreyle çeşitli görevlerde bulunduktan sonra Postane Müdürlüğüne tayin edilmiştir. Bu arada ‘İttihat ve Terakki Cemiyetine üye olmuştur. 1908 Devrimi'nden sonra Edirne milletvekili seçilmiş, 1909’da Dahiliye Nazırı olmuş ve Paşalık rütbesi kazanmıştır. Ermeni tehciri olayı bu görevde iken olmuştur. 1917'de kendisine vezirlik ünvanı verilmiş ve sadrazamlığa getirilmiştir. I. Dünya Harbinin yenilgiyle sonuçlanacağı anlaşılması üzerine Ekim 1918’de bu görevden istifa etmiş, Kasım ayında da yurt dışına kaçmak zorunda kalmıştır..
1903’de Macedonia Risorta Locasında tekris edilmiş, Vatan Locasında Üstad-ı Muhteremlik yapmıştır. 1909 da üç yıl için seçildiği Büyük Üstadlık görevinden 1910’da ayrılmıştır.
15 Mart 1921’de bir Ermeni suikastçılar tarafından Berlinde öldürülmüştür.
Text |
Türkiye’de Ünlü Masonlar
Türkiye’de bir çok devlet adamı, sanatçı, din adamı, yazar Masondur. Aşağıda bu isimlerin çoğunu sıraladığımızda normal yaşamlarında birbiri ile halef selef olmuş, değişik siyasi gruplarda yer almış, kimi zaman değişik siyasi yaklaşımları benimsemiş olan kişilerin olduğu kolayca görülebilecektir. Günlük siyasi çekişmelerin, kişiler arası her türlü ayırım ve ayrıcalığın dışında kalmayı ilke edinen Masonluğun insan sevgisi, özgürlük, eşitlik gibi temel ilkeler dışında bir yaklaşımı benimsemesinin mümkün olmadığının belki de en güzel göstergesi budur.
Aşağıda Türkiye’de tanınmış halen hayatta olmayan bazı Masonlar sıralanmaktadır. Bu isimlerin bilimin, düşüncenin evrenselliğini ortaya koyan birer örnek oluşturduğu açıkça görülmektedir.
Devlet Adamları ve Politikacılar
Bilim Adamları
Şairler ve Yazarlar
Sanatçılar
Eğitimci Masonlar
|