Wat is Vrijmetselarij?

 Een definitie van Vrijmetselarij

1. De Vrijmetselarij is een universeel genootschap met als oogmerk :
   • de broederlijkheid onder alle mensen
   • de vervolmaking van de mens
   • de vooruitgang van de mensheid
   De Vrijmetselarij aanvaardt geen enkele discriminatie onder de mensen.
   
   2. Het werk van de Vrijmetselarij rust op de inwijdingsarbeid van haar leden. De inwijding gebeurt in traditionele rituelen met symbolen, en is gebaseerd op broederliefde. Vrijmetselaars interpreteren deze symbolen vrij. Deze inwijding gebeurt in Loges.
   3. De Vrijmetselarij stelt geen grenzen aan het zoeken naar waarheid.
      Zij waarborgt aan al haar leden de volledige vrijheid van denken en overtuiging.
      Vrijmetselaars onthouden zich in de Loge van elke polemiek,in het bijzonder van politieke of godsdienstige aard.

 Wat is de symbolische methode?

De menselijke geest gebruikt veel zinnebeelden, dat zijn beelden of voorwerpen die naar een andere vaak niet-aanschouwelijke werkelijkheid verwijst zoals de duif voor de vrede. of de palm voor overwinning. Zo ontstaat beeldspraak.

Om de symbolische methode in de vrijmetselarij te begrijpen moeten we het onderscheid maken tussen allegorie en symbool.

Een  allegorie, zoals vrouwe justitia, wil een bestaand idee meedelen. Zo staat het zwaard voor de te nemen beslissing, de weegschaal voor de afweging van de argumenten, de blinddoek voor de onpartijdigheid... Symbolen daarentegen hebben geen vastgelegde betekenis. Zij genereren gevoelens en gedachten, en deze hangen af van de persoon en het moment. Zo zou iemand hetzelfde zinnebeeld kunnen interpreteren als "Wie te veel mensen en hun daden tegen elkaar afweegt is blind voor het unieke in de mens en zal daardoor mensen ongewenst kwetsen". Door symbolen hun evocatief werk te laten doen wordt een mens zich meer bewust van wat er in zich in zijn dieptes afspeelt zoals verlangens, angsten, waarden en overtuigingen. De mens wordt zo ook gevoeliger voor wat het is om mens te zijn in het algemeen, en voor wat zich in de medemens afspeelt.

Veel zelfde symbolen worden zowel gebruikt in de Loge als in religies. Maar in de Loge worden ze gebruikt in een ritueel gericht op de persoonlijke zoektocht vanuit de diepte van zijn wezen.

De Vrijmetselarij is dus vooral een methode. Ze is dus geen systeem want ze heeft geen voorschriften. Ze is evenmin een religie want ze heeft geen heilsleer. En ze is geen godsdienst want ze heeft geen (eigen) god, laat staan een god om te dienen.

Welke symboliek gebruikt de vrijmetselarij?

De Vrijmetselarij gebruikt veel symbolen die al van oudsher in verschillende culturen voorkomen, zoals de vier elementen, sterren en planeten, geometrische figuren... Specifiek is wel de bouwsymboliek, met bv. de alom gekende passer en winkelhaak.Passer en winkelhaak geven aanleiding tot interpretaties als - de evolutie van de mens van het materiële naar het geestelijke - de spanning tussen rigiditeit en flexibiliteit - aangeleerde kennis en eigen creativitei - ....

Naarmate de arbeid van de Vrijmetselaar vordert worden de symbolen de beelden die meer zeggen dan duizend woorden over de persoonlijke opvattingen van de Vrijmetselaar, een spiegel van zijn ziel, hart en geest

 Wat zijn rituelen? Wat is het geheim?

De visuele en de materiële voorstelling van symbolen leent zich zeer goed tot persoonlijke meditatie waarbij gedachten in de diepte dringen.

In een ritueel komen symbolen tot leven in symbolische handelingen. Een ritueel dat samen uitgevoerd wordt werkt op alle zintuigen, en leent zich goed om op de gevoelens, het hart en de intuïtie in te werken.

Maar hoe het werkt en wat het teweeg brengt is bij elk verschillend. Het is ook moeilijk mededeelbaar in woorden. Want indien het wel makkelijk in woorden was mee te delen, dan zou heel de symbolische methode overbodig zijn. Precies het moeilijk mededeelbare van de persoonlijke ervaring is de ware en enige betekenis van het zo vaak verkeerd begrepen maçonniek geheim. (Zie ook:Waarom is de Vrijmetselarij discreet?)

 Wat is de rol van de broederlijkheid?

 Wat is initiatie of inwijding?

De inwijding is de eerste keer dat men een ritueel meemaakt waarin symbolen geëvoceerd en meegedeeld worden. Dit is tezelfdertijd een initiatie (van het Latijn initium, begin), d.w.z. dat men aan de symbolische arbeid kan beginnen.De symbolen en rituelen zijn gegroepeerd in drie graden: leerling, gezel en meester. In elke graad neemt de symbolische bagage toe.

 Wat is een Loge of Werkplaats?

Een individuele Vrijmetselaar is lid van een Loge. Dit is een groep van vrijmetselaars die samen de rituelen en de andere activiteiten uitvoeren.Loges zijn geografisch gespreid, en in de grotere steden zijn er meerdere Loges. Ze komen meerdere keren per maand samen, en tellen 30 à 200 leden. (Zie ook: Waar zijn er Loges van de Grootloge van België?)

 Welke andere maçonnieke activiteiten zijn er?

- culturele uitstappen

 Wat is de universele broederlijkheid en de vooruitgang van de mensheid?

De broederlijkheid is niet alleen wat vrijmetselaars bindt en hun arbeid ondersteunt. Tezelfdertijd streven vrijmetselaars er ook naar dat alle mensen ooit broeders moge worden, met andere woorden dat mensen elkaar helpen om hun menswaardigheid te verhogen. Dit omvat het bouwen van bruggen tussen mensen van verschillende gezindheid die elkaar anders misschien nooit zouden ontmoet hebben. Maçonnieke tolerantie is dus een actieve houding om van elkaar te leren, en dus zeker geen vorm van apartheid waar andere opinies passief gedoogd worden.

Maçonnieke broederlijkheid betekent niet dat iedereen Vrijmetselaar moet worden! Vrijmetselarij is immers vooral een methode, deze kan iemand al dan niet liggen.

De Vrijmetselarij definieert niet wat de vooruitgang der mensheid inhoudt. Ook dat is het voorwerp van de arbeid van de vrijmetselaar.

We kunnen hier herinneren aan het devies van Willem de Zwijger:

Het is niet nodig te hopen om te ondernemen, noch te slagen om te volharden

Precies omdat elke vrijmetselaar een eigen invulling geeft van de vooruitgang der mensheid is de Vrijmetselarij zelf geen forum dat maatschappelijke actie voert. Het is aan de vrijmetselaars om zich te verenigen met andere mensen van goede wil om concrete acties te voeren rond materieel welzijn, onderwijs, gezondheid, ontvoogding, democratie, mensenrechten... Deze lijst is ver van volledig.

De dagelijkse professionele arbeid is voor de Vrijmetselaar een evidente plaats om aan de vooruitgang van de mensheid te werken. Het is immers in het dagelijkse dat de mens zijn eigen zinvolheid en vrijheid kan beleven, het bewijs leveren van zijn integratie, van zijn eenheid en van zijn liefde tot de medemens, nl. door steeds hogere verplichtingen jegens de Mensheid op zich te nemen. Welke hogere verplichtingen men op zich neemt hangt af van de persoonlijkheid. Deze zullen verschillen van individu tot individu, naargelang van zijn geestelijke inzichten en verantwoordelijkheidsbesef.

 Een zeer korte geschiedenis van de Vrijmetselarij

De juiste geschiedenis van de Vrijmetselarij is (nog) niet helemaal gekend.

Maar het is veilig te stellen dat de tijdsgeest van de Renaissance een gunstige voedingsbodem was waarin een aantal stromingen elkaar bevruchtten

Anderzijds waren er in Europa godsdienstoorlogen tussen de verschillende varianten van het christendom.

Dit "brouwsel" kristalliseerde zich uit in groeperingen, analoog aan deze van de operatieve loges van metselaars bouwvakkers en architecten: de speculatieve loges van vrijmetselaars. Mensen van verschillende afkomst, religie en beroep komen er komen om na te denken en te werken aan een betere, nieuwe wereld. Zo poogt de vrijmetselarij the "Center of the Union" te zijn.

Hoewel er al in het begin van de l7e eeuw een Grootloge in Schotland bestond, is 1717 een belangrijke datum in de organisatie van de Vrijmetselarij. Dat jaar verenigen enkele loges in Londen zich in een Grootloge. Van hieruit vestigt de Vrijmetselarij zich kort daarop op het continent, en kent zij een eerste bloei, ook in onze streken.

Is de Vrijmetselarij verwekt in de renaissance, dan kan men stellen dat ze een kind is van de Verlichting in de 18de eeuw. Door het werken met symbolen en rituelen spreekt zij niet alleen de rationele geest aan, maar ook het hart en de emoties.

In onze streken grijpt Jozef II in omstreeks 1785 en blijven er slechts 3 loges over. De inval van het Franse revolutionaire leger in 1792 brengt een nieuwe opgang van de Vrijmetselarij mee, die zich onder de bescherming van het zeven jaar eerder opgerichte Grootoosten van Frankrijk stelt. Met de oprichting van België ontstaat het Grootoosten van België die de Belgische loges verenigt.

Zie verder:

 Het Belgisch Museum van de Vrijmetselarij

 Meer lezen over Vrijmetselarij

Als basiswerk raden we aan:

.