SLOBODNO ZIDARSTVO
U SVETU
Počeci u Engleskoj, Škotskoj i Irskoj
Mnogi masonski istoričari vezuju poreklo masonerije sa nizom dokumenata poznatim kao Stare Naredbe, nastali počevši od Regius Poeme iz 1425 pa sve do početka 18. veka. Ova dokumenta se odnose na Gilde, tj. Lože operativnih slobodnih zidara, govore o legendama njihovog porekla, dužnostima svakog masonskog stepena i načinima na koji se polažu zakletve. U dokumentima iz 15 veka se takođe po prvi put pominju masonske regalije.
Ne postoji jasno objašnjenje kako su se ove lokalne zanatske organizacije pretvorile u današnje masonske lože, ali postoje neki tragovi ranih rituala i lozinki kod loža operativnih zidara sa kraja 17 i početka 18 veka, koje su prve lože spekulativnih masona prihvatile i nastavile da koriste. Zapisnik sa rada Lože Marijina Kapela Br. 1 iz Edinburga u Škotskoj iz 1598 jasno ukazuje da je ova Loža po članstvu predstavljala više ložu spekulativnih masona nego tradicionalnu zanatsku gildu. Po mnogima, ovo je najstarija Loža spekulativnih masona u svetu.
Prvi Velika Loža , Velika Loža Londona i Vestminstera ( kasnije nazvana Velika Loža Engleske), osnovana je 24. juna 1717. , kada su se četiri Londonske Lože sastale na zajedničkoj večeri u Gus i Gridiron Pivnici . Mnoge Engleske Lože su se pridružile novoj organizaciji, koja je bila veoma ambiciozna u početnom periodu ekspanzije sa puno samo-reklame. Međutim , mnoge lože nisu podržavale izmene koje je GLE napravila u ritualu ( zbog čega su ih nazvali “Moderna” Velika Loža ) , i nekoliko njih je formiralo rivalnu Veliku Ložu 17. jula 1751 , koji je bila poznata kao "Drevna Velika Loža Engleske.” Ove dve Velike Lože su se borile za prevlast sve dok se Moderna Velika Loža nije vratila praksi drevnog rituala . Napokon 25. novembra 1813 ove dve Velike Lože su se ujedinile i formirale Ujedinjenu Veliku Ložu Engleske ( UGLE ) koja postoji i danas .
Velika Loža Irske i Velika Loža Škotske su formirane 1725. godine i 1736, ali je trebalo dosta vremena dok su im se pridružile sve postojeće Lože.
Severna Amerika
Najstarija poznata američki loža je bila u Pensilvaniji. Poslovođa u Luci u Pensilvaniji , Džon Mur , napisao je u svom dnevniku da je prisustvovao radu lože tamo u 1715. , dve godine pre formiranja prve Velike Lože u Londonu . Moderna Velika Loža Engleske je imenovala Pokrajinskog Velikog Majstora za Severnu Ameriku u 1731., sa sedištem u Pensilvaniji. Ostale lože u koloniji dobijaju ovlašćenja za rad od Drevne Velike Lože Engleske , Velike Lože Škotske , i Velike Lože Irske , koja je posebno dobro predstavljena u putujućim ložama britanske vojske . Mnogi lože su nastale bez Povelje od bilo koje Velike Lože, da bi tek kasnije pristupile jednoj od Velikih Loža kao već aktivne punopravne lože.
Nakon američke revolucije , nezavisne Velike Lože se formiraju unutar svake države . Neki su želeli da stvore Veliku Ložu SAD sa Džordžom Vašingtonom ( koji je bio član Virginian Lože ) kao prvim Velikim Majstorom , ali je ova ideja bila kratkog veka i sa velikom opozicijom. Velike Lože država u okviru SAD nisu želele da izgube svoj autoritet. Danas postoji pedeset Velikih Loza u drzavama SAD.
Princ Hol Slobodno Zidarstvo
Princ Hol Slobodno Zidarstvo je nastalo zbog odbijanja ranih američkih loža da primaju u članstvo afro-amerikance . U 1775. , Afro-Amerikanac po imenu Princ Hol, zajedno sa četrnaest drugih Afroamerikanaca , primljen je u članstvo u britanskoj vojnoj loži pod zaštitom Velike Lože Irske, pošto nijedna druga loža u Bostonu nije htela da ih primi. Kada je ova vojna loža napustila Severnu Ameriku, ovih petnaest masona su dobili dozvolu da osnuju svoju ložu. 1784. su dobili povelju od Moderne Velike Lože Engleske da formiraju Afričku Ložu Br. 459. Kada je Ujedinjena Velika Loža Engleske formirana 1813. godine, sve lože u SAD su iz političkih razloga bile skinute sa spiska Engleskih Loža. Odvojena od Velike Lože Engleske, bez mogućnosti da priđe Velikoj Loži Masačusetsa, Afrička Loža je osnovala svoju Veliku Ložu i postala Afrička Loža Br. 1. Ova Loža predstavlja koren Princ Hol masonerije iz koje su se kasnijih godina razvile sve ostale Princ Hol Velike Lože gde je defakto nastala Princ Hol Velika Loža u svakoj državi SAD.
Rasprostranjena segregacija u 19. i početkom 20. veka u Severnoj Americi je činila nemogućim za Afro- Amerikance da budu primljeni u masonsku ložu van Princ Hol Sistema. Ova situacija je konačno počela da se menja osamdesetih godina dvadesetog veka, kada je i počelo međusobno priznavanje Princ Hol Velikih Loža i Velikih Loža država SAD. Za razliku od američkih Velikih Loža, Ujedinjena Velika Loža Engleske je skoro od samog nastanka Princ Hol Velikih Loža priznavala njihovu punu regularnost. Danas u Americi, ova masonska segregacija je stvar prošlosti i skoro svaka američka država ima dve Velike Lože koje se međusobno priznaju.
Slobodno zidarstvo u
kontinentalnoj Evropi
Slobodno zidarstvo se proširilo iz Engleske u Francusku oko 1720e , prvo kao lože Engleza u Francuskoj i proteranih Jakobinaca , a potom kao izrazito francuske lože koje su radile po Engleskom ritualu. Iz Francuske , Irske , Škotske, i Engleske, Slobodno zidarstvo proširilo u skoro sve države kontinentalne Evrope a potom i do kolonija u Australiji , Novom Zelandu , Aziji, i Africi.
Razvoj i rast slobodnog zidarstva u kontinentalnoj Evropi je, uz stalnu opoziciju katoličke crkve i nekih monarha, manje ili više bio neometan sve do Drugog Svetskog Rata i pojave fašizma u Italiji, nacizma u Nemačkoj i diktatura u Mađarskoj, Španiji i Portugaliji, kada su slobodni zidari bili proganjani i njihov rad zabranjen. Ova zabrana rada je nastavljena sa pojavom komunističkih režima u istočno Evropskim državama, i tek raspadom komunizma u Evropi i padom Berlinskog Zida dolazi do obnove Velikih Loža u bivšim državama Istočnog bloka i u državama bivše Jugoslavije.
Danas , postoji oko pet miliona slobodnih zidara u više od pet stotina Velikih loža i Velikih Orijenta širom sveta. Bratstvo je administrativno organizovano u nezavisne Velike Lože ( ili Velike Orijente ), od kojih je svaka suverena masonska nadležnost ili jurisdikcija , koja se sastoji od određenog broja podređenih loža . Najveća pojedinačna Jurisdikcija po broju članova, je Ujedinjena Velika Loža Engleske ( sa članstvom procenjim na oko četvrtinu miliona u preko 9000 loža ) . Velika Loža Škotske i Velika Loža Irske ( zajedno ) imaju oko 150.000 članova . U ukupnom članstvu Velikih Loža u SAD je nešto manje od dva miliona slobodnih zidara.
|
